Epilepsi (Sara Hastalığı) Nedir? Epilepsi (Sara Hastalığı) Nedir? Beyin elektrokimyasal titreşimlerle nöronlar veya alıcı ya da efektör başka hücreler arasında bilgi aktarımı yaparak çalışır. Bu aktarım kimyasal yüklemeler ve elektrik titreşimleriyle gerçekleştirilir. Yani beynimiz elektro kimyasal bir organdır ve her insanın beyninde bir elektrik aktivitesi vardır. İşte epilepsisi olan kişilerde bu elektrik aktivitesi daha fazla ortaya çıkar. Bunu bir elektrik bombardımanı gibi düşünebiliriz. Beynimizin üst tabakasında birçok girinti ve çıkıntı bulunur ve hepsinin bir işlevi vardır. Aşırı elektriklenmenin oluştuğu bölge ve o bölgenin sorumlu olduğu işlemlere bağlı olarak ortaya çıkan ve birbirinden farklı şekilde seyreden çok sayıda nöbet görülür. Epilepsi Çeşitleri Nelerdir? Epilepsi kabaca iki ana gruba ayrılır: Jeneralize epilepsiler ve fokal epilepsiler. Absans Epilepsi Nedir? Çoğunlukla 4 ile 20 saniye süreyle hastanın donup kalması, bir anda boşluğa bakmasıyla kendini gösteren kısa dönem şuur kayıplarıdır. Absans epilepsi sıklıkla çocukluk çağında karşılaşılan ama ileri yaşlarda da görülebilir. Bilinçte yaşanan bu kayıplar, çocukluk çağı absans epilepsilerinde her gün neredeyse 100 ve daha fazla nöbetle kendini gösterir. İlaç tedavisi yapılmadığı taktirde, absans epilepsi okul başarısını da belirdin olarak olumsuz yönde etkiler. Tedavilerle bu grupta çok başarılı sonuçlar elde edilmektedir. Epilepsi Belirtileri Nelerdir? Beynimizde birçok girinti ve çıkıntı bulunuyor. Bunların her birinin özel bir fonksiyonu var. Epilepsi bölgesi, hangi fonksiyonla ilgiliyse nöbet sırasında o bölgeye ait belirti ve bulgular gözleniyor. Örneğin epilepsi, kol bacak hareketlerini sağlayan bölgede ise hastanın elinde küçük atmalar veya bacağında seğirmeler görülüyor. Konuşma bölgesi epilepsiden etkileniyorsa o zaman hasta konuşamayabiliyor ya da konuşması birden duruyor. Görmeyle ilgili beyin bölgesini içine alan bir epilepsi söz konusuysa hasta ışık görebildiği gibi tamamen körleşebiliyor ya da geçici olarak göremez hale gelebiliyor. Epilepsi Tedavisi Var Mıdır? Epilepsi Tedavisi Nasıl Yapılır? Epilepsi tedavisi için elimizde pek çok yöntem var ve yıllar geçtikçe bu tedavi yöntemleriyle çok daha başarılı sonuçlar elde ediliyor. Epilepsisi olanlara öncelikle düşük dozda tek ilaçla tedaviye başlanıyor. Bu yeterli gelir, hastanın nöbetleri durursa tedavi bu şekilde devam ediyor. Tek ilaç tedavisi, yüzde 70 ile yüzde 100 arasında bir başarı sağlıyor. Elbette bazen dozu artırmak ya da ek ilaç başlamak gerekebiliyor. İki ilaçlı tedavi, tek ilaca göre yüzde 10-15 oranında bir başarı daha getiriyor. Dolayısıyla hastaların yüzde 85’inde ilaç tedavisinin etkili olduğunu söylemek mümkün. Diğer taraftan epilepside tek tedavi yöntemi ilaçlar değil; cerrahi tedavi, halk arasında Vagus Pili olarak bilinen ve boyun bölgesine yerleştirilen pil ve -henüz Türkiye’de uygulanmasa da- beyne takılan pil tedavileri de seçenekler arasında bulunuyor. Ayrıca uzun süredir çinde kullanılan ve son dönemlerde önemli merkezlerde de test edilen Akupunktur ve Elektronik Akupunktur da çok yararlı sonuçlar vermektedirAyrıca ketojenik diyet olarak adlandırılan beslenme tedavisiyle de başarıya ulaşılabiliyor. Epilepsi Tedavisinde Süreç Nasıl İlerler? Epilepsi tedavisine öncelikle ilaçla başlanıyor. İlaç tedavisi sonucu çocuklarda 2-3 yıl hiç nöbet görülmezse, çok yavaş bir şekilde ilacın dozu düşürülüyor ve sonunda tedavi sonlanıyor. Erişkinlerin ise üç, dört yıl nöbet yaşamaması, tedavinin bitirilmesi için yeterli görülüyor. Epilepsi Tedavisinde Cerrahi Uygulama Nasıl Yapılır? İlaç tedavisine yanıt vermeyen hastalarımızda düşünülen bir diğer yöntem de cerrahi tedavi olabilir. Öncelikle belirtmek gerekir ki cerrahi uygulamalar, sadece fokal epilepsi hastaları için uygundur. Ameliyat Sonrası Süreç Nasıl İzlenir? Hasta, operasyon sonrasındaki en az 2 yılı nöbetsiz geçirirse, ilaç tedavisi çok dikkatlice dozu azaltılarak, yavaşça sonlandırılır. Elbette ameliyattan sonraki süreçte hastaların daha sosyal, daha aktif, kendine özgüvenli bir biçimde yaşama katıldıkları gözlemlenir. Bir grup hastadaysa nöbetler ameliyattan sonra da devam edebilir. Böyle sonuçlarda ilaç dozu sınırlı bir miktar azaltılsa da çoğunlukla pek bir değişiklik yapılamaz. Nöbetlerin yok olması için farkı ilaç tedavileri uygulanabilir. Epilepsi Hastalığında Bitkisel Tedavi Mümkün Mü? Epilepside bitkisel tedavi mümkün değildir. Bilimsel çalışması yapılmadığı halde epilepsiyi tedavi ettiği iddia edilen yöntemlerin kullanılması hastaya büyük zarar verebilir. Diğer taraftan kimi bitkisel ürünler ya da çaylar, hastaların yoğun biçimde nöbet geçirmesine neden olabilir. Bu nedenle alternatif tedavilerden uzak durmak ve bilimsel tedavilere başvurmak hastalarımız için çok önemlidir. Epilepsi Nnöbeti Geçiren Bir Kişi Gördüğümüzde Ne Yapmalıyız? Bazen epilepsi nöbetlerinde öncü belirtiler gözlemlenebilir. Öncü belirtisi olan hasta zaten kendini korunaklı bir yere alacak, tehlikeli alanlardan uzaklaşacaktır. Ama öncü belirtisi olmayan kişi nöbet geçirdiği anda hastanın bilinçsizce yaptığı hareketler kendine zarar verebilir. Örneğin bir merdiven kenarında, pencerede ya da ateşe yakın bir yerde nöbet geçirebilir. Bu durumda hastayı, çok fazla zor kullanmadan bölgeden uzaklaştırmaya çalışmalıyız. Büyük kasılmalı çırpınmalı bir nöbet geçiriyorsa, yere düşme tehlikesine karşı halı, koltuk gibi daha güvenli bir alana doğru taşıyabiliriz. Böylece hastanın başını bir yere çarpmasını önleyebiliriz. Böyle bir tehlikeyi bertaraf ettikten sonra nöbet sırasında hastanın ağzı açıksa yumuşak bir materyali ağzının kenarına doğru yerleştirebiliriz. Hastanın başını sağa ya da sola çevirip, dilini ısırmasını önlemek için ağzının kenarına battaniye, kumaş parçası..vb yerleştirilebilir. Asla ağzını elinizle açmaya çalışmayın, hasta farkında olmadan parmaklarınızı ısırabilir. Nöbet boyunca hastanın kol bacak hareketlerine müdahale etmeyin. Böyle müdahaleler, kol ve bacaklarda kırık çıkıklara sebep olabilir. Hasta yakınlarının nöbet sırasında süre tutması çok önemli. Hasta kafasını çarpmazsa, nöbet 5 dakikadan kısa sürerse ve önce geçirdiği nöbetlere benziyorsa hastaneye getirilmesine dahi gerek olmayabilir. Ancak 5 dakikadan uzun süren nöbetlerde ya da hasta başını çarparsa veya düştüyse mutlaka bir uzman tarafından kontrol edilmelidir. Epilepsi Nöbeti Geçiren Bir Kişi Gördüğümüzde Ne Yapmamalıyız? Halk arasında epilepsi krizi geçiren birine yardım amacıyla sıklıkla soğan koklatılır. Ancak bu hastaya hiçbir fayda sağlamaz. Epilepsi Hastaları Hangi İlaçları Kullanmamalı? Bir epilepsi hastasının epilepsi ilaçları dışında ilaç kullanırken mutlaka doktoruna danışması gerekir. Diğer hastalıklar için de doktora başvurduğunda epilepsisi olduğunu belirtip ona uygun ilaç reçete edilmesini belirtmelidir. Grip nezle gibi çok sık karşılaştığımız hastalık gruplarında hastalar çoğunlukla burun akıntısını önleyici ilaçlar kullanmaktadır. Ancak burun akıntısı önleyen ilaçların birçoğu epilepsi nöbetlerini artırmaktadır. Dolayısıyla bu grup ilaçlardan uzak durulması gerekir. Ayrıca greyfurt, epilepsi ilaçlarıyla etkileşime girerek nöbetleri tetikleyebilir. Bu nedenle hastaların greyfurt yememeleri önerilir. Yrd.Doç Dr. Ömer DOĞRU Aile Danışmanı & İletişim Uzmanı Psikolog |
330 kez okundu
YorumlarHenüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |